mededelingen van de stichting familie vis van zaandijk

Zaankanters hebben de neiging om veel zaken uit het verleden te bewaren en ook op te schrijven. Een hele bibliotheek kan gevuld worden met boeken, artikelen en studies over de vele bedrijven en families van dit oudste industriegebied van Nederland en Europa. Ook over de Zaandijker familie Vis zijn enkele boeken en een aantal studies verschenen.

Reeds in1899 verscheen: “Geschied- en Stamboek der Familie Vis van Zaandijk”. Auteurs waren Gerrit Jan Honig en Jacob Cornelis Vis. In de jaren zestig van de vorige eeuw vatten Dirk Vis en Jaap Vis het plan op om hier een vervolg aan te geven in de vorm van een kroniek; een meer beschrijvende vorm van familiegeschiedenis, die resulteerde in het boek “Vis a Saandyk”. Om financiering van deze uitgave in eigen beheer mogelijk te maken werd in 1972 de “Stichting Familie Vis van Zaandijk” opgericht. Het ontstaan van de stichting is uitgebreid te lezen in het eerste mededelingenblad van de stichting, dat voor het eerst in december 1975 verscheen. De naam Vis a Vis werd voor het eerst gebruikt in nummer .. van

De vestiging van het geslacht Vis in Zaandijk

De stamvader van het geslacht Vis was Heynrick Pietersz alias Oudt Heyn, die aanvankelijk in Westzaan woonde, maar op 20 september 1494 van schout en schepenen van de banne Westzanen vergunning verkreeg tot het bebouwen van de voordien nog niet bewoonde Zaan- of Lagedijk om zich daar te vestigen. Er ontstond een nieuwe woongemeenschap van vijf broers Oudt Heyn in dit dorp. Heynrick trouwt in 1543 met de weduwe Katryn Oudt Heynen te Zaandijk. Uit dit huwelijk kwam Pieter Oudt Heynen voort, viskoper van beroep, samen met zijn broer Arian. Zijn zoon Jacob Pietersz Viscoper woonde in Zaandijk tot de verwoesting door Spaanse troepen van Zaandijk in 1574 en week uit naar Alkmaar. Na zijn huwelijk met Diewer Symonsdr in 1583 keerde hij terug naar Zaandijk.

Hun zoon Pieter Jacobsz Viscoper, vermeld in 1617 in Zaandijk, overlijdt daar na 1669. Zijn zoon Jan Pietersz ( 1626-1707) is de eerste die de naam Vis draagt, waaruit in de 17e en 18e eeuw een welvarend geslacht ontstond van molenaars en kooplieden. Maar na de dood van burgemeester Pieter Gerritsz Vis in 1796 was Jacob Vis ((1784-1828) nog de enige overgebleven drager van de naam Vis in Zaandijk. Zijn huwelijk met Aaltje van Bergen zorgde echter voor een uitgebreid nageslacht van 11 kinderen en 55 kleinkinderen. Lange tijd, tot aan de tweede helft van de 20e eeuw bewoonden hun nakomelingen het dorp Zaandijk, waarna de familie uitwaaierde over Nederland en daarbuiten. Tegenwoordig woont bijna niemand meer aan de Zaan.

Een aparte tak vormt de familie Vis van Zaandam-Wormerveer. Eveneens als afstammelingen van Oudt Heyn bezat deze tak in de 17e eeuw vooral verfmolens in Oost-Zaandam, in 1946 mooi beschreven in het boekje “Drie eeuwen verf” door Dirk Vis.
Omstreeks 1820 verhuisde Albert Vis (1802-1848) naar Wormerveer om daar het pellersvak uit te oefenen en de eerste rijstpeller werd in de Zaanstreek.

Bij de samenstelling van het eerste bestuur werd gepoogd om van elke stam een vertegenwoordiger in het bestuur te hebben. Het bestuur werd als volgt samengesteld:

Voorzitter: Mr Dirk Vis
Secretaris: Hanneke Grooters
Penningmeester: Jacob Vis
Leden: Anton Peeters, Anna Avis-Vis, Anna Stoepman-Vis, Drs. Jaap Kuyt

In 1992 werd de families Vis I (Zaandijk) en Vis II (Zaandam-Wormerveer) opgenomen in de 76e jaargang van Nederlands Patriciaat. In 1998 is een herziene uitgave verschenen van het parenteel van de genealogische staat van Jacob Vis en zijn nageslacht.

Het huidige bestuur bestaat uit:

Voorzitter: Laurens Vis Jzn
Secretaris: Gerlag Vis
Penningmeester: Laurens Gerbrand Vis 
Webmaster: Marius Vis
Leden: Burt Dave Vis, Welmoet Honig

Publicaties over de familie Vis

• Gerrit Jan Honig en Jacob Cornelis Vis, “Geschied en Stamboek der Familie Vis, Zaandijk”, Zaandijk 1899
• Jan Vis, “De familie Vis van Zaandam-Wormerveer”, Hilversum 1926
• Dirk Vis en Jacobus Cornelis Vis, “Vis a Saandyk, Kroniek van een Zaans geslacht”, 1974
• Genealogie familie Vis I en Vis II, Nederlands patriciaat, 76e jaargang 1992
• Vibeke Kingma, Geschiedenis van een Olieslager,
• Albert Boes en Dorus Punt, “Groei en Neergang van de Zaanlandse Scheepsbouw”, Schoorl 1995
• Parenteel genealogische staat familie Vis, 1998
• Jur Kingma, “Vernuftelingen, Kooplieden en Fabrikanten, 450 jaar Zaanse Industrie”, verschijnt voorjaar 2019

magazines